Bài giảng Sinh học 11 - Tiết 31: Điện thế nghỉ, điện thế hoạt động và sự lan truyền xung thần kinh - Nguyễn Thị Nhụy

Nội dung tài liệu: Bài giảng Sinh học 11 - Tiết 31: Điện thế nghỉ, điện thế hoạt động và sự lan truyền xung thần kinh - Nguyễn Thị Nhụy

1. Nhiệt liệt chào mừng quý thầy cô đến dự giờ thăm lớp! Giáo viên: Nguyễn Thi Nhụy Trường: THPT Thuận Thành số 2 Bài dự thi: GV dạy giỏi cấp tỉnh. 2015 - 2016
2. Tiết 31. ĐIỆN THẾ NGHỈ, ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG VÀ SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH
3. I. Khái niệm về hưng phấn. -Hưng phấn: Hưng phấn là sự biến đổi lí hóa xảy ra trong tế bào khi bị kích thích. - Trong cơ thể mọi tế bào đều có khả năng hưng phấn. - Các dạng điện tế bào: Điện thế nghỉ và điện thế hoạt động.
4. II. Khái niệm điện thế nghỉ.
5. Phiếu học tập số 1. Quan sát hình 28.1 và đọc sgk mục I trang 114, tìm những từ thích hợp điền vào chỗ trống của những câu sau: Điện thế nghỉ có ở tế bào đang ở trạng tháinghỉ ngơi,không(1) bị kích thích Dùng một điện kế cực nhạy để đo điện thế nghỉ của tế bào thần kinh mực ống, khi tế bào đang ở trạng thái không bị kích thích. phía ngoài (2) màng (3) Điện cực 1ngay đặt phía ở trong màng , điện cực 2 đặt ở có sự chênh lệnh điện(4) thế giữa 2 bên màng tế bào. Điện kế quay là do Trước trịphía số trong điện màng thế mang nghỉ điện ngườiâm(5) so với ta phía quy ngoài ước màng đặt mang dấu điện âm dương. (-) vì
6. II.Khái niệm điện thế nghỉ 1. Khái niệm Điện thế nghỉ là sự chênh lệch điện thế giữa hai bên màng tế bào khi tế bào không bị kích thích, phía bên trong màng mang điện âm so với phía ngoài màng mang điện dương. 2. Ví dụ: Điện thế nghỉ của tế bào thần kinh mực ống là: - 70mV
7. III. ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG 1. Đồ thị điện thế hoạt động
8. III. Điện thế hoạt động 2. Khái niệm: Điện thế hoạt động là sự biến đổi điện thế nghỉ, từ phân cực sang mất phân cực, đảo cực và tái phân cực.
9. IV. Sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh 1. Xung thần kinh là gì? Xung thần kinh là điện thế hoạt động.
10. IV. Sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh. -Sợi thần kinh có bao miêlin:
11. IV.2. Sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao miêlin và có bao miêlin Quan sát hình, đọc mục II sgk/118-119.So sánh sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có bao miêlin và không bao miêlin. -Giống nhau: -Khác nhau: Đặc điểm so sánh Sợi không có bao Sợi có bao miêlin miêlin Cách lan truyền Tốc độ lan truyền Ví dụ
12. Sợi thần kinh không có bao Sợi thần kinh có bao miêlin miêlin
13. IV.2. Sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao miêlin và có bao miêlin Quan sát hình, đọc mục II sgk/118-119.So sánh sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có bao miêlin và không bao miêlin. -Giống nhau: Cách lan truyền: Xung thần kinh lan truyền là do mất phân cực, đảo cực, tái phân cực liên tiếp hết vùng này sang vừng khác. -Khác nhau: Đặc điểm so sánh Sợi không có bao Sợi có bao miêlin miêlin Cách lan truyền Liên tục từ vùng này sang vùng Nhảy cóc từ eo Ranvie khác liền kề trên sợi thần kinh. này sang eo Ranvie khác. Tốc độ lan truyền Chậm Nhanh hơn nhiều Ví dụ Ở người, trên sợi thần kinh giao Ở người, trên sợi thần kinh cảm, tốc độ lan truyền: 3 -5 m/s vận động tốc độ lan truyền khoảng: 100m/s
14. A B C D E F G A B C D E F G
15. Em hãy trả lời các câu hỏi sau: 1.Tại sao xung thần kinh lan truyền trên sợi thần kinh có bao miêlin theo cách nhảy cóc? 2.Xung thần kinh lan truyền theo các bó sợi thần kinh có bao miêlin từ vỏ não xuống đến các cơ ngón chân làm ngón chân co lại. Hãy tính thời gian xung thần kinh lan truyền từ vỏ não xuống ngón chân (biết chiều cao của người nào đó là 1,6 m, tốc độ lan truyền là 100 m/ giây). Vì bao miêlin có tính chất cách điện nên không thể khử cực và đảo cực ở vừng có bao miêlin được. Thời gian xung thần kinh lan truyền từ vỏ não xuống ngón chân là: 1,6 : 100 = 0,016 (s)
16. Điện tâm đồ: là đồ thị ghi lại những thay đổi của dòng điện trong tim Rung nhĩ: Các tâm nhĩ đập rất nhanh và không đều với tần số :300 lần/ phút ( bình thường 60-80 lần/ phút)
17. Điện não đồ là ghi lại những xung điện từ các nơron trong não→chẩn đoán rối loạn chức năng não. Do sự phóng điện bất thường, quá mức, đồng bộ từ một nhóm nơron của hệ thần kinh TW ( Biểu hiện bênh: đột ngột mất ý thức, kêu rống một tiếng rồi ngã vật xuống, co giật toàn thân, sùi bọt mép, ., sau cơn bệnh nhân không biết cơn đã xảy ra như thế nào)
18. ( động kinh cơn bé) Biểu hiện: Bệnh nhân nhìn chằm chằm, mắt của họ có thể cuộn lên trên, mất ý thức khoảng 5 – 15 giây, sau cơn người bệnh không nhớ gì đã xảy ra. Do hoạt động điện trong não: Từ những nơron phát ra những tín hiệu bất thường
19. Tại sao sau 45 phút học bài căng thẳng cần có 5 – 10 phút giải lao? Sau 1 thời gian dài lao động trí óc căng thẳng thì khả năng nhận và trả lời kích thích của tế bào thần kinh giảm xuống, dẫn đến khả năng tiêp thu bài giảm, cần phải nghỉ ngơi để não khôi phục trở về như cũ.
20. CỦNG CỐ Câu 1: Khi lan truyền xung thần kinh trên sợi trục có bao mielin, sự thay đổi tính thấm của màng chỉ xảy ra ở: A. Bao mielin B. Nhân tế bào Sovan C. Eo Ranvie D. Bao mielin và nhân tế bào Sovan
21. CỦNG CỐ Câu 2: Điện thế hoạt động lan truyền trên sợi thần kinh có bao mielin nhanh hơn so với không có bao mielin vì xung thần kinh: A. Lan truyền theo kiểu nhảy cóc B. Lan truyền liên tiếp từ vùng này sang vùng khác. C. Không lan truyền theo kiểu nhảy cóc. D. Không lan truyền liên tục.
22. CỦNG CỐ Câu 3: Trong cơ chế hình thành điện thế hoạt động ở giai đoạn mất phân cực: A. Cả trong và ngoài màng tích điện âm. B. Chênh lệch điện thế giảm nhanh tới 0. C. Cả trong và ngoài màng tích điện dương. D. Chênh lệch điện thế đạt cực đại.
23. CỦNG CỐ Câu 4: Tốc độ dẫn truyền hưng phấn trên sợi thần kinh có giống sự lan truyền điện trên dây kim loại không? Điện trên dây kim loại có thể chạy tới 300000 km/giây Điện thần kinh ở động vật có vú chạy nhanh nhất 150m/giây. Trong y học: Chỉ cần lấy chỉ thắt ngang sợi thần kinh hoặc đặt lên đó một mảnh bông tẩm chất gây mê (hoặc gây tê) thì điện sinh học sẽ bị chặn lại ngay.
24. BÀI TẬP VỀ NHÀ - Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa. - Đọc trước bài 30 “Truyền tin qua xinap”.
25. Cá đuối - Điện phát ra là 60V
26. Cá Chình - Điện phát ra là 600V
27. Cá Nheo – Điện phát ra là 400V
28. Kính chúc quý thầy cô và các em học sinh sức khỏe!