Đề thi chọn đội tuyển HSG môn Lịch sử 11 - Trường THPT Quế Võ số 1 2020-2021 (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề thi chọn đội tuyển HSG môn Lịch sử 11 - Trường THPT Quế Võ số 1 2020-2021 (Có đáp án)

1. TRƯỜNG THPT QUẾ VÕ SỐ 1 ĐỀ THI CHỌN ĐỘI TUYỂN HỌC SINH GIỎI NĂM HỌC 2020 - 2021 Môn: Lịch sử. Khối: 11 (Đề gồm có 01 trang) Thời gian làm bài: 150 phút (Không kể thời gian phát đề) Họ và tên: SBD: Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm. Câu 1 (3,0 điểm). Nêu nội dung, tính chất, ý nghĩa của Duy tân Minh Trị 1868? Tại sao cải cách ở Nhật Bản thành công, còn Trung Quốc, Việt Nam thất bại? Câu 2(3,0 điểm). Nêu hoàn cảnh, nội dung cơ bản, ý nghĩa của chính sách kinh tế mới? Chính sách này để lại bài học kinh nghiệm gì trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam? Câu 3 (5,0 điểm) Bằng các sự kiện lịch sử có chọn lọc từ năm 1858 – 1884, hãy: a, Kể tên các bản Hiệp ước triều Nguyễn đã kí với Pháp. Qua nội dung Hiệp ước, em có nhận xét gì về chủ quyền dân tộc Việt Nam? b,Cuộc kháng chiến chống Pháp giữa thế kỉ XIX có điểm gì khác (về kẻ thù, tiềm lực đất nước, đường lối kháng chiến) so với các cuộc kháng chiến ngoại xâm thời Lý – Trần? Câu 4 (5,0 điểm) Nêu hoàn cảnh bùng nổ, đặc điểm của phong trào Cần Vương? Kết cục của phong trào nói lên điều gì? Câu 5 (4,0 điểm) Vì sao những năm 70 của thế kỉ XIX, thực dân Pháp quyết tâm đánh chiếm Bắc Kì? Cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược ở Bắc Kì diễn ra như thế nào? Tại sao cuộc kháng chiến chống Pháp chưa giành được thắng lợi? Hết
2. HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ CHỌN ĐỘI TUYỂN HSG MÔN LỊCH SỬ 11 Câu 1(3,0đ). Nêu nội dung, tính chất, ý nghĩa của Duy tân Minh Trị 1868? Tại sao cải cách ở Nhật Bản thành công, còn Trung Quốc, Việt Nam thất bại? *Nội dung cải cách 1868: - Về chính trị: Chấm dứt chế độ Mạc phủ, thành lập chính phủ mới, tổ chức theo kiểu châu Âu gồm 12 bộ, có đại diện quí tộc, tư sản tham gia, đóng vai trò quan trọng là tầng lớp quí tộc hóa (Samurai) (0,25đ) - Về kinh tế: thống nhất tiền tệ, thống nhất thị trường, cho phép mua bán ruộng đất, phát triển kinh tế TBCN ở nông thôn, (0,25đ) - Về giáo dục: Chế độ giáo dục bắt buộc, coi giáo dục là chìa khóa cho sự phát triển, nội dung khoa học và kĩ thuật được tăng cường giảng dạy, cho học sinh đi du học ở phương Tây (0,25đ) - Về quân sự: quân đội được tổ chức và huấn luyện theo kiểu của phương Tây, sản xuất vũ khí, đóng tàu, nhờ chuyên gia phương Tây giúp đỡ (0,25đ) *Kết quả – ý nghĩa: - Minh Trị duy tân đã đưa Nhật Bản từ một nước phong kiến lạc hậu thành một nước tư bản chủ nghĩa (0,25đ) - Giúp Nhật Bản thoát khỏi số phận một nước thuộc địa, hay nửa thuộc địa. (0,25đ) *Tính chất: CMTS không triệt để ( 0,25đ) *Nguyên nhân cải cách ở Nhật thành công: - Dưới thời Mạc phủ, nhân dân Nhật Bản sống lầm than khổ cực, họ muốn thay đổi. (0,25đ) - Minh Trị Thiên Hoàng có đầu óc duy tân nắm nhiều quyền hạn. (0,25đ) - Chính sách cải cách phù hợp với yêu cầu phát triển xã hội, nguyện vọng của nhân dân. Đặc biệt là sự ủng hộ của tầng lớp Đai mi ô và Samurai (0,25đ) *Trung Quốc , Việt Nam thất bại vì: * Ở Trung Quốc: thất bại vì lực lượng phong kiến bảo thủ (phe của Thái hậu Từ Hy) còn mạnh, phá hoại cuộc cải cách. (0,25đ) * Ở Việt Nam: Lực lượng bảo thủ của quan lại triều Nguyễn ngăn cản vua Tự Đức thực hiện những đề nghị cải cách của nhóm Duy Tân, đứng đầu là Nguyền Trường Tộ. (0,25đ)
3. Câu 2, Vì sao năm 1921, nước Nga Xô Viết thực hiện chính sách kinh tế mới? Nêu nội dung cơ bản, ý nghĩa của chính sách, bài học kinh nghiệm với Việt Nam? a,Hoàn cảnh: -1921 sau khi nội chiến chấm dứt, nước Nga Xô Viết bước vào thời kì hòa bình xây dựng chế độ mới gặp nhiều khó khăn: chiến tranh tàn phá nặng nề , khủng hoảng chính trị Chính sách cộng sản thời chiến không còn phù hợp (0,5đ) -3/1921 Đảng Bônsêvich Nga quyết định chuyển từ Chính sách cộng sản thời chiến sang chính sách kinh tế mới (NEP) do Lê nin đề xướng (0,25đ) b,Nội dung: Nông nghiệp: Thay thế chế độ trưng thu lương thực thừa bằng thu thuế lương thực. Thuế lương thực nộp bằng hiện vật (0,25đ) - Công nghiệp: Nhà nước tập trung khôi phục CN nặng, tư nhân hóa những xí nghiệp dưới 20 công nhân, khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư vào Nga. Nhà nước nắm các ngành chính kinh tế chủ chốt. (0,25đ) - Thương nghiệp và tiền tệ: Tư nhân được tự do buôn bán, trao đổi, nhà nước mở lại các chợ, phát hành đồng rúp mới năm 1924. (0,25đ) * Nhận xét: Thực chất là sự chuyển đổi kịp thời từ nền kinh tế mà Nhà nước nắm độc quyền mọi mặt sang nền kinh tế nhiều thành phần có sự điều tiết của Nhà nước (0,25đ) c) Kết quả và ý nghĩa:; - Đưa nước Nga Xô Viết vượt qua khủng hoảng kinh tế, chính trị + Sản xuất nông nghiệp phục hồi nhanh chóng, tạo điều kiện phục hồi và phát triển công nghiệp, thương nghiệp (0,25đ) + Góp phần ổn định chính trị, xã hội, cải thiện đời sống nhân dân, củng cố khối liên minh công nông (0,25đ) - Để lại nhiều kinh nghiệm xây dựng CNXH đối với một số nước sau này trong đó có VN(0,25đ) *bài học kinh nghiệm: cần xây dựng nền kinh tế nhiều thành phần theo định hướng XHCN, đặt dưới sự lãnh đạo của nhà nước(0,5đ) Câu 3 (5,0 điểm) Bằng các sự kiện lịch sử có chọn lọc từ năm 1858 – 1884, hãy:
4. a, Kể tên các bản Hiệp ước triều Nguyễn đã kí với Pháp. Qua nội dung Hiệp ước, em có nhận xét gì về chủ quyền dân tộc Việt Nam? b,Cuộc kháng chiến chống Pháp giữa thế kỉ XIX có điểm gì khác (về kẻ thù, tiềm lực đất nước, đường lối kháng chiến) so với các cuộc kháng chiến ngoại xâm thời Lý – Trần? Trả lời: a,kể tên và nhận xét: -Hiệp ước Nhâm Tuất kí ngày 5/6/1862, triều định nhượng 3 tỉnh Nam Kì và đảo Côn Lôn cùng nhiều điều khoản khác cho Pháp(0,25đ) -Hiệp ước Giáp Tuất kí ngày 15/3/1874 triều định nhượng 6 tỉnh Nam Kì cùng nhiều điều khoản khác cho Pháp(0,25đ) -Hiệp ước Hacmang kí ngày 25/8/1883 và Hiệp ước Patonot kí ngày 6/6/1884 chính thức biến Việt Nam trở thành thuộc địa của Pháp, thừa nhận sự thống trị lâu dài của Pháp trên đất nước ta.(0,5đ) =>Nhận xét: -Chủ quyền dân tộc bị xâm phạm nghiêm trọng .(0,5đ) -Thể hiện tư tưởng chủ hòa sai lầm của nhà Nguyễn, đi từ nhượng bộ, cắt đất, từng bước đầu hàng thực dân(0,5đ) b,so sánh: Tiêu chí Cuộc kháng chiến chống Các cuộc kháng chiến chống Pháp thế kỉ XIX ngoại xâm thời Lý – Trần Kẻ thù Pháp – kẻ thù mạnh, hơn VN Kẻ thù mạnh nhưng cùng 1 phương thức sản xuất 0,5đ phương thức sản xuất 0,5đ Tiềm lực đất Trước nguy cơ xâm lược, triều Triều đình đã đưa ra những nước Nguyễn không đưa ra được chính sách phù hợp .tăng chính sách phù hợp .đặt cường khả năng phòng thủ của VN vào thế bất lợi trước cuộc đất nước.0,5d xâm lược của Pháp0,5đ Đường lối Triều Nguyễn không đề ra Triều đình đã chủ động đề ra kháng chiến đường lối kháng chiến đúng đường lối kháng chiến =>giữ đắn =>Năm 1884, VN trở vững được độc lập, chủ quyền. thành thuộc địa của Pháp 0,5đ 0,5đ
5. Câu 4 (5,0 điểm) Nêu hoàn cảnh bùng nổ, đặc điểm của phong trào Cần Vương? Kết cục của phong trào nói lên điều gì? Trả lời: *Hoàn cảnh bùng nổ:(2,0 điểm) -Sau 2 hiệp ước Hác Măng( 1883) và Pa-tơ-nôt ( 1884), Thực dân Pháp đã cơ bản hoàn thành quá trình xâm lược đất nước ta (0,25đ) -Nhân dân vẫn tiếp tục chống Pháp ở khắp mọi nơi (0,25đ) -Triều đình Huế bị phân hóa thành 2 phe: Chủ chiến và chủ hòa Phe chủ chiến đứng đầu là Tôn Thất Thuyết nuôi hy vọng khôi phục chủ quyền nên (0,25đ) + Xây dựng lực lượng kháng chiến Xây dựng các căn cứ kháng chiến đưa Ưng Lịch lên làm vua (0,25đ) -Thực dân Pháp tìm mọi cách tiêu diệt phái chủ chiến và Tôn Thất Thuyết (0,25đ) ->Tôn Thất Thuyết hành động. Cuộc phản công kinh thành Huế (1885) (0,25đ). Cuộc phản công thất bại, ông đưa vua Hàm Nghi (0,25đ)Tại Tân Sở, Tôn Thất Thuyết thay vua Hàm Nghi xuống chiếu Cần Vương phong trào Cần Vương bùng nổ(0,25đ) *Đặc điểm (2,0đ) -Kẻ thù: Pháp (0,25đ) -Mục tiêu: chống Pháp, giành độc lập dân tôc, khôi phục lại chế độ phong kiến(0,25đ) -Lãnh đạo: vua Hàm Nghi, văn thân sĩ phu(0,25đ) -Lực lượng tham gia: đông đảo nhân dân (0,25đ) -Quy mô: chủ yếu ở Bắc và Trung Kì(0,25đ) -Phương pháp đấu tranh: vũ trang(0,25đ) -Kết cục: Thất bại(0,25đ) -Tính chất: Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân ta theo hệ tư tưởng phong kiến, mang tính dân tộc sâu sắc.(0,25đ) *Nhận xét kết cục: -Kết cục: Thất bại vì nguyên nhân trong đó chủ yếu do thiếu 1 giai cấp lãnh đạo tiên tiến, 1 đường lối cứu nước đúng đắn.(0,5đ)
6. -Kết cục đó chứng tỏ độc lập dân tộc không thể gắn liền với khuynh hướng phong kiến=>Đặt ra yêu cầu tìm ra con đường cứu nước mới .(0,5đ) Câu 5 (4,0 điểm) Vì sao những năm 70 của thế kỉ XIX, thực dân Pháp quyết tâm đánh chiếm Bắc Kì? Cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược ở Bắc Kì diễn ra như thế nào? Tại sao cuộc kháng chiến chống Pháp chưa giành được thắng lợi? Trả lời: *Nguyên nhân: - Từ những năm 70 của thế kỉ XIX, CNTB Pháp bước sang giai đoạn Đế quốc chủ nghĩa, nhu cầu về thị trường, nhân công, nguyên liệu ngày càng trở nên cấp thiết . Pháp ráo riết xúc tiến xâm lược toàn bộ Việt Nam0,5điểm - Bắc Kì là nơi dân đông nhiều tài nguyên nhất là than đá là miếng mồi ngon không thể bỏ qua Lấy cớ nhà Nguyễn nhờ giải quyết “vụ Đuy- puy” 11/1873 Pháp đưa quân ra Bắc .0,5điểm * Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ở Bắc Kì - Ngày 20/11/1873, Pháp tấn công chiếm thành Hà Nội và một số tỉnh Bắc Kì. Quân đội triều đình dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Tri Phương chiến đấu dũng cảm nhưng không giữ nổi thành Tại cửa Ô Thanh Hà khoảng 100 binh lính của triều đình đã chiến đấu hy sinh đến người cuối cùng 0,5điểm - Khi Pháp mở rộng đánh chiếm các tỉnh ở Bắc Kì, tới đâu chúng cũng bị quân dân ta chặn đánh như tại Phủ Lý, Hưng Yên, Hải Dương, Nam Định Các sĩ phu, văn thân yêu nước lập nghĩa hội, bí mật tổ chức chống Pháp 0,5điểm - Ngày 21-12-1873, quân dân ta làm nên chiến thắng Cầu Giấy lần thứ nhất quân Pháp hoảng sợ, hoang mang Năm 1874, triều đình Huế kí Hiệp ước Giáp Tuất gây bất bình lớn trong nhân dân 0,5điểm - 4/1882, quân Pháp nổ súng đánh thành Hà Nội lần 2, Tổng đốc thành Hà Nội là Hoàng Diệu lên mặt thành chỉ huy quân sĩ chiến đấu nhưng không giữ được thành 0,5điểm - Nhân dân Bắc Kì đã anh dũng đứng lên chiến đấu bằng nhiều hình thức đi đến đâu chúng cũng vấp phải sức chiến đấu quyết liệt của các địa phương tiêu biểu là trận phục kích ở Cầu Giấy lần thứ hai quân Pháp hoang mang lo sợ. Trong khi triều Nguyễn vẫn tiếp tục đường lối hòa hoãn 0,5điểm *Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp chưa giành được thắng lợi vì:
7. - Triều đình nhà Nguyễn thiếu sự chuẩn bị, không có một đường lối kháng chiến đúng đắn, thiếu kiên quyết, nặng về phòng thủ 0,5điểm Cuộc kháng chiến của nhân dân ta diễn ra dũng cảm, quyết liệt nhưng lẻ tẻ, tự phát, thiếu đường lối đấu tranh đúng đắn nên dễ bị đàn áp 0,5điểm - Thực dân Pháp có sức mạnh về kinh tế TBCN, văn minh công nghiệp, quân đội chính quy nhà nghề, vũ khí hiện đại nhất lúc bấy giờ 0,5điểm