Đề thi chọn HSG cấp tỉnh môn GDCD 11 - Sở GD&ĐT Bắc Ninh 2020-2021 (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề thi chọn HSG cấp tỉnh môn GDCD 11 - Sở GD&ĐT Bắc Ninh 2020-2021 (Có đáp án)

1. UBND TỈNH BẮC NINH ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NĂM HỌC 2020-2021 Môn: GDCD –Lớp 11 Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề) ĐỀ CHÍNH THỨC Câu 1 (3,0 điểm) Trong trận chiến chống dịch Covid-19, Chủ tịch UBTƯ Mặt trận Tổ quốc Trần Thanh Mẫn chia sẻ: "Thật xúc động khi được tiếp nhận rất nhiều sự ủng hộ dù ít, dù nhiều từ tấm lòng của các cụ, các bác lớn tuổi đến các cháu thiếu nhi, đồng bào ta ở nước ngoài, các tổ chức quốc tế; các tập đoàn và rất nhiều những cô bác, anh chị với nhiều nghĩa cử cao đẹp." (Báo Dân Vận Thứ Sáu, 1/5/2020 - TTXVN/Vietnam+) a) Câu trên thể hiện trách nhiệm nào của công dân với cộng đồng? Nêu những biểu hiện của trách nhiệm đó? b) Ý nghĩa của trách nhiệm trên trong công cuộc phòng chống dịch bệnh Covid - 19 ở nước ta như thế nào? Em đã làm gì để thực hiện trách nhiệm này? Câu 2 (5,0 điểm) Trong bài “Hát về cây lúa hôm nay” có đoạn: “Và bàn tay xưa cấy trong gió bấc, chân lội bùn sâu dưới trời mưa phùn. Và đôi vai xưa kéo cày thay trâu Cho đến hôm nay, những chàng trai đang lái máy cày và bao cô gái đang ngồi máy cấy ” a) Hãy chỉ ra những yếu tố của quá trình sản xuất được nhắc đến trong đoạn trích trên? b) Phân tích các yếu tố của quá trình sản xuất và mối quan hệ giữa chúng? c) Sự phát triển các yếu tố này trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta hiện nay thể hiện như thế nào? Câu 3 (4,0 điểm) Bạn H cho rằng: “Việc gây ra ô nhiễm môi trường ở nước ta hiện nay là do các ngành sản xuất công nghiệp, giao thông Còn người nông dân chỉ trồng trọt và chăn nuôi thì không thể gây ô nhiễm môi trường được”. a) Em có tán thành ý kiến của H không? Vì sao? b) Môi trường có vai trò như thế nào đối với sự phát triển kinh tế của mỗi quốc gia? c) Trình bày phương hướng cơ bản của chính sách tài nguyên và bảo vệ môi trường. Câu 4 (3,0 điểm) Giải thích tại sao Nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa Việt Nam mang bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc? Câu 5 (5,0 điểm) Trong giờ học môn Giáo dục công dân, A và B tranh luận với nhau về lối sống hiện đại với truyền thống văn hóa của dân tộc. A cho rằng: Giới trẻ hiện nay sử dụng từ ngữ Việt Nam đi kèm tiếng “ Tây”, nhuộm tóc xanh đỏ và ăn mặc táo bạo theo phong cách các ca sĩ nước ngoài là không phù hợp với nền văn hóa Việt. B phản bác ý kiến của A và cho rằng như vậy mới thể hiện xu thế hòa nhập với nền văn hóa của các nước trên thế giới. a) Em đồng ý với ý kiến của ai? Trình bày quan điểm của em về lối sống lai căng của một bộ phận giới trẻ hiện nay? b) Trình bày nhiệm vụ, phướng hướng của chính sách văn hóa. c) Là chủ nhân tương lai của đất nước, em cần làm gì để xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc? Hết Họ và tên thí sinh SBD
2. UBND TỈNH BẮC NINH HƯỚNG DẪN CHẤM SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH NĂM HỌC 2020 – 2021 (Hướng dẫn chấm gồm 03 trang) Môn thi: GDCD - Lớp 11 Câu Nội dung Điểm Câu 1 Trong trận chiến chống dịch Covid-19, Chủ tịch UBTƯ Mặt trận Tổ quốc Trần Thanh 3.0 Mẫn chia sẻ: "Thật xúc động khi được tiếp nhận rất nhiều sự ủng hộ dù ít, dù nhiều từ tấm lòng của các cụ, các bác lớn tuổi đến các cháu thiếu nhi, đồng bào ta ở nước ngoài, các tổ chức quốc tế; các tập đoàn và rất nhiều những cô bác, anh chị với nhiều nghĩa cử cao đẹp." a) Câu trên thể hiện trách nhiệm nào của công dân với cộng đồng? Nêu những biểu 1.5 hiện của trách nhiệm đó? Gợi ý: * Trách nhiệm nhân nghĩa. 0.25 * Biểu hiện của trách nhiệm đó là: 1.25 + Lòng nhân ái, sự thương yêu giúp đỡ nhau trong hoạn nạn, lúc khó khăn không đắn đo tính toán. + Nhường nhịn đùm bọc nhau lúc sa cơ lỡ bước. + Tương trợ giúp đỡ nhau trong lao động, trong cuộc sống hàng ngày. + Vị tha bao dung độ lượng. + Đặc trưng nổi bật: Thế hệ sau luôn ghi nhớ công lao của các thế hệ trước. b) Ý nghĩa của trách nhiệm trên trong công cuộc phòng chống dịch bệnh Covid - 19 ở 1.5 nước ta như thế nào? Em đã làm gì để thực hiện trách nhiệm này? * Ý nghĩa của nhân nghĩa: + Giúp cho cuộc sống con người trở nên tốt đẹp, có ý nghĩa hơn. 0.75 + Con người thêm yêu cuộc sống, có thêm sức mạnh vượt qua khó khăn. + Là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. * Những việc em đã làm thể hiện lòng nhân nghĩa (liên hệ với việc phòng chống dịch) 0.75 + Kính trọng, biết ơn hiếu thảo với ông bà cha mẹ. + Quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ mọi người khó khăn do dịch bệnh gây ra; tham gia hoạt động tình nguyện + Kính trọng, biết ơn các y bác sĩ, cán bộ tham gia hoạt động phòng chống dịch Câu 2 Trong bài “Hát về cây lúa hôm nay” có đoạn: 5.0 “Và bàn tay xưa cấy trong gió bấc, chân lội bùn sâu dưới trời mưa phùn. Và đôi vai xưa kéo cày thay trâu Cho đến hôm nay, những chàng trai đang lái máy cày và bao cô gái đang ngồi máy cấy ” a) Hãy chỉ ra những yếu tố của quá trình sản xuất được nhắc đến trong đoạn trích trên? 1.0 * Yếu tố của quá trình sản xuất + Sức lao động: chàng trai, cô gái. + Đối tượng lao động: Bùn đất. + Tư liệu lao động: Cày, trâu, máy cày, máy cấy. b) Phân tích các yếu tố của quá trình sản xuất và mối quan hệ giữa chúng? 2.5 * Sức lao động: là toàn bộ những năng lực thể chất và tinh thần của con người được vận 0.5 dụng vào quá trình sản xuất. * Đối tượng lao động: (ĐTLĐ) - Là những yếu tố của tự nhiên mà lao động của con người tác động vào nhằm biến đổi nó cho phù hợp với mục đích của con người. 0.5 - ĐTLĐ được chia thành hai loại: loại có sẵn trong tự nhiên và loại đã trải qua tác động của lao động, được cải biến ít nhiều. * Tư liệu lao động (TLLĐ) là một vật hay hệ thống những vật làm nhiệm vụ truyền dẫn sự 0.5 tác động của con người lên đối tượng lao động, nhằm biến đổi đối tượng lao động thành sản phẩm thỏa mãn nhu cầu của con người. - TLLĐ được chia thành 3 loại: công cụ lao động hay công cụ sản xuất, hệ thống bình chứa và kết cấu hạ tầng của sản xuất. * Mối quan hệ giữa các yếu tố:
3. + Đối tượng lao động và tư liệu lao động kết hợp lại thành tư liệu sản xuất. Vì vậy, quá 1.0 trình sản lao động sản xuất là sự kết hợp giữa sức lao động với tư liệu sản xuất. + Trong các yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất, tư liệu lao động và đối tượng lao động bắt nguồn từ tự nhiên. Còn sức lao động với tính sáng tạo, giữ vai trò quan trọng và quyết định nhất. c) Sự phát triển các yếu tố này trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta 1.5 hiện nay thể hiện như thế nào? * Sức lao động: Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong quá trình CNH – HĐH đất nước 0.5 bằng cách gắn CNH – HĐH với phát triển kinh tế tri thức, tạo điều kiện cho người lao động phát triển cả thể chất và trình độ chuyên môn. * Đối tượng lao động: Cùng với sự phát triển của lao động sản xuất và khoa học – kĩ thuật, 0.5 đối tượng lao động ngày càng đa dạng, phong phú; con người ngày càng tạo ra nhiều nguyên vật liệu “nhân tạo” có tính năng, tác dụng theo ý muốn. * Tư liệu lao động ngày càng phát triển hiện đại nhờ quá trình thực hiện cơ khí hóa nền sản 0.5 xuất xã hội và áp dụng những thành tựu khoa học và công nghệ hiện đại vào các ngành của nền kinh tế quốc dân. Câu 3 Bạn H cho rằng: “Việc gây ra ô nhiễm môi trường ở nước ta hiện nay là do các ngành 4.0 sản xuất công nghiệp, giao thông Còn người nông dân chỉ trồng trọt và chăn nuôi thì không thể gây ô nhiễm môi trường được”. a) Em có tán thành ý kiến của H không? Vì sao? 0.5 - Không. 0.25 - Vì việc gây ô nhiễm môi trường không phải chỉ do hoạt động của sản xuất công nghiệp 0.25 và giao thông mà còn do hoạt động nông nghiệp như chăn nuôi gia súc, nước tiểu gia súc, thức ăn thừa không qua xử lý và các hoạt động sản xuất nông nghiệp khác như sử dụng thuốc trừ sâu, phân bón chứa các chất hóa học độc hại, thuốc bảo vệ thực vật tràn lan trong nông nghiệp. Vỏ chai thuốc trừ sâu sau khi sử dụng xong bị vứt ngay ra bờ ruộng, số còn lại được gom để bán phế liệu có thể gây ô nhiễm môi trường nước và đất Chẳng những thế, người nông dân còn sử dụng các loại thuốc trừ sâu đã bị cấm gây nguy hại cho cả con người lẫn môi trường. b) Môi trường có vai trò như thế nào đối với sự phát triển của mỗi quốc gia? 0.5 Gợi ý: - Tạo cơ sở vật chất để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, tạo cho con người phương tiện sinh sống, phát triển trí tuệ, đạo đức, tinh thần. - Phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường sẽ tạo nên sự phát triển bền vững của đất nước. - Liên hệ: Hiểu được giá trị của môi trường đối với cuộc sống con người, từ đó có trách nhiệm bảo vệ môi trường c)Trình bày phương hướng cơ bản của chính sách tài nguyên và bảo vệ môi trường. 3.0 * Phương hướng cơ bản: - Tăng cường công tác quản lý của Nhà nước về bảo vệ môi trường từ Trung ương đến địa phương. - Giáo dục, tuyên truyền, xây dựng ý thức trách nhiệm bảo vệ tài nguyên, môi trường cho người dân. - Coi trọng công tác nghiên cứu khoa học và công nghệ, mở rộng hợp tác quốc tế, khu vực trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. - Chủ động phòng ngừa, ngăn chặn ô nhiễm, cải thiện môi trường, bảo tồn thiên nhiên. - Khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên. - Áp dụng công nghệ hiện đại để khai thác tài nguyên và xử lí chất thải Câu 4 Giải thích tại sao Nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa Việt Nam mang bản chất giai 3.0 cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc? * Bản chất giai cấp công nhân vì 1.0 - Nhà nước ta là nhà nước pháp quyền XHCN, là thành quả cách mạng của quần chúng nhân dân lao động, do giai cấp công nhân thông qua chính đảng của mình là Đảng CSVN lãnh đạo.
4. - Bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước ta được thể hiện tập trung nhất ở sự lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước. * Tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc vì 1.0 - Tính nhân dân: + Nhà nước ta là nhà nước của dân, vì dân, do nhân dân lập nên và nhân dân tham gia quản lý; + Nhà nước thể hiện ý chí, lợi ích và nguyện vọng của nhân dân, là công cụ chủ yếu để nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình. - Tính dân tộc: + Kế thừa và phát huy những truyền thống, bản sắc tốt đẹp của dân tộc. 1.0 + Nhà nước ta có chính sách dân tộc đúng đắn, chăm lo lợi ích mọi mặt cho các dân tộc trong cộng đồng dân tộc VN và thực hiện chính sách đoàn kết dân tộc, coi đoàn kết dân tộc, đoàn kết toàn dân là đường lối chiến lược và động lực để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Câu 5 Trong giờ học môn Giáo dục công dân, A và B tranh luận với nhau về lối sống hiện đại 5.0 với truyền thống văn hóa của dân tộc. A cho rằng: Giới trẻ hiện nay sử dụng từ ngữ Việt Nam đi kèm tiếng “ Tây”, nhuộm tóc xanh đỏ và ăn mặc táo bạo theo phong cách các ca sĩ nước ngoài là không phù hợp với nền văn hóa Việt. B phản bác ý kiến của A và cho rằng như vậy mới thể hiện xu thế hòa nhập với nền văn hóa của các nước trên thế giới. a) Em đồng ý với ý kiến của ai? Trình bày quan điểm của em về lối sống lai căng của 1.0 một bộ phận giới trẻ hiện nay? * Đồng ý với A. * Quan điểm: Gợi ý: - Giới trẻ đang bị nhiễm dần lối sống lai căng. - Biểu hiện: Ngôn ngữ, trang phục, cách ứng xử - Hậu quả: Các giá trị đạo đức xuống cấp, lối sống không lành mạnh, truyền thống văn hóa dân tộc bị mai một, cha mẹ và con không hiểu nhau - Liên hệ bản thân. b) Trình bày nhiệm vụ, phướng hướng của chính sách văn hóa. 3.0 * Nhiệm vụ: - Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. - Xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện về chính trị, tư tưởng, trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo. * Phương hướng: - Làm cho chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của nhân dân. - Kế thừa, phát huy những di sản và truyền thống văn hóa dân tộc. - Tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. - Nâng cao hiểu biết và mức hưởng thụ văn hóa, phát huy tiềm năng sáng tạo văn hóa của nhân dân. c) Là chủ nhân tương lai của đất nước, em cần làm gì để xây dựng nền văn hóa tiến 1.0 tiến đậm đà bản sắc dân tộc? - Tin tưởng và chấp hành đúng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về văn hóa. - Thường xuyên nâng cao trình độ học vấn, giữ gìn, phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, coi trọng việc tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. - Có quan hệ tốt đẹp với mọi người xung quanh, biết phê phán thói hư tật xấu trong xã hội. Ghi chú: Nếu học sinh trả lời không đúng với đáp án trên nhưng hợp lí, khoa học thì vẫn cho điểm tối đa.