Giáo án Ngữ văn 11 - Tiết 33, Đọc văn: Hai đứa trẻ - Năm học 2020-2021

Nội dung tài liệu: Giáo án Ngữ văn 11 - Tiết 33, Đọc văn: Hai đứa trẻ - Năm học 2020-2021

1. Ngày soạn : 1/11/2020 Ngày dạy:9 /11/2020 Tiết 33. Đọc văn. HAI ĐỨA TRẺ Thạch Lam A. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức - Cảm nhận được diễn biến tâm trạng của chị em Liên trước chuyến tàu đêm đi qua phố huyện. - Hiểu được những kiếp người lao động nghèo khổ, bế tắc trước Cách mạng tháng Tám. Sự cảm thông trân trọng của Thạch Lam trước mong ước của họ về một tương lai tươi sáng. - Cảm nhận được những nét đặc sắc trong truyện ngắn Thạch Lam. 2. Kĩ năng - Đọc hiểu tác phẩm theo đặc trưng thể loại. - Phân tích tâm trạng nhân vật trong truyện ngắn trữ tình. 3. Thái độ - Giáo dục lòng nhân hậu và ý thức biết ước mơ và có niềm tin trong cuộc sống. 4. Các năng lực cần hình thành cho học sinh - Năng lực tự học. - Năng lực thẩm mĩ. - Năng lực giải quyết vấn đề. - Năng lực hợp tác, giao tiếp. - Năng lực sử dụng ngôn ngữ. B. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Giáo viên:SGK, SGV, thiết kế dạy học, tài liệu tham khảo 2. Học sinh:Sách giáo khoa; Vở soạn; Vở ghi. C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức 2. Kiểm tra bài cũ: -Tìm những chi tiết miêu tả âm thanh và ánh sáng nơi phố huyện trong tác phẩm Hai đứa trẻ và nhận xét về chúng? 3. Bài mới Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động I: Khởi động Tiết trước chúng ta đã cảm nhận được những nét vẽ đượm buồn trong bức tranh cuộc sống phố huyện. Trước bức tranh cuộc sống ấy, nhân vật chính - chị em Liên có tâm trạng như thế nào, khao khát gì? Tấm lòng của nhà văn đối với những con người nghèo khổ đó ra sao? Tiết học này ta cùng tìm hiểu. Hoạt động II: Hình thành kiến II. Đọc hiểu văn bản thức 1.Tâm trạng của Liên trước cảnh chiều tàn
2. GV trình chiếu tái hiện lại kiến thức 2.Tâm trạng của Liên khi đêm xuống ở tiết trước: -Bức tranh phố huyện khi chiều muộn 3. Tâm trạng của Liên khi tàu đến và đi qua -Bức tranh phố huyện khi đêm xuống (Đại diện tổ 1 trình bày) a. Cảnh đợi tàu và tâm trạng 2 chị em Liên GV nhận xét * Lí do đợi tàu -GV Trình chiếu 1 đoạn hồi kí của - Người dân phố huyện đợi tàu để: bán hàng Nguyễn Thị Thế( chị gái Thạch -> Mưu sinh Lam) - Chị em Liên đợi tàu để : Đoạn hồi ức khiến em nghĩ đến + Bán hàng (nghe lời mẹ dặn) cảnh nào trong tác phẩm Hai đứa + Nhìn chuyến tàu-đó là hoạt động cuối cùng của trẻ? đêm Gọi HS đọc đoạn 1. =>Đợi tàu đã trở thành 1 nhu cầu bức thiết về mặt Vì sao chị em Liên và mọi người cố vật chất lẫn tinh thần của người dân nơi phố huyện. thức để đợi tàu ? GV: An và Liên đã buồn ngủ ríu cả mắt mà vẫn gượng thức để được nhìn chuyến tàu đêm ,không phải mục đích chính là bán hàng(Liên không mong còn ai đến mua nữa) mà muốn được nhìn đoàn tàu từ Hà Nội qua đậy để được “nhúng” mình * Hình ảnh đoàn tàu và tâm trạng 2 chị em Liên vào ánh sáng và sự đông vui, để Từ xa Đến gần Đi qua được sống lại những kỉ niệm đã qua. Hình Ngọn lửa xanh biếc - Tiếng - Đốm GV gọi HS đọc đoạn 2 ảnh sát mặt đất như ma còi rít lên than đỏ Tìm những chi tiết về đoàn tàu? đoàn trơi. - Tàu bay tung -Trước khi nó đến và tâm trạng 2 chị tàu -Tiếng còi xe lửa rầm rộ đi trên em? vang lại tới. đường -Khi nó đến gần và tâm trạng 2 chị - Tiếng xe rít. - Các toa sắt. em? - Làn khói bừng đèn sáng - Chấm -Khi nó đi qua và tâm trạng 2 chị em sáng trắng. trưng . nhỏ của ( Đại diện tổ 2 trình bày) - Hành khách ồn ào - Đồng chiếc đèn GV nhận xét khe khẽ. và kền xanh treo GV: Đoàn tàu là hoạt động cuối lấp lánh. trên toa cùng của phố huyện, nó khuấy động, - Cửa sau làm bừng tỉnh và ồn ào phố huyện kính sáng cùng .xa trong giây lát. “Con tàu như đem 1 dần rồi chút thế giới khác đi qua.Một thế khuất sau giới khác hẳn ”Nó hoàn toàn rặng tre. tương phản với phố huyện, nó vụt Tâm Háo hức, hồi hộp Vui Nuối tiếc, qua trời đêm như 1 vệt sao băng rồi trạng mừng, khao khát mất hút vào bóng tối. Dưới ngòi bút 2 chị hạnh TL chuyến tàu trở thành điểm vịn em phúc
3. của mơ ước đưa chị em Liên từ miền đất chết sang miền đất hứa. => Đôi mắt chị em Liên như gắn chặt vào đoàn tàu, nhìn đến khi con tàu khuất hẳn. Học sinh đọc đoạn 3 b. Phố huyện khi tàu đi qua và tâm trạng Liên Sau khi đoàn tàu đi qua phố huyện * Phố huyện khi tàu đi qua được miêu tả như thế nào? -Bóng đèn lồng với bóng người đi về (Đại diện tổ 4) - Chị Tí sửa soạn đồ - Bác Siêu gánh hàng đi vào làng - Vợ chồng bác xẩm ngủ gục trên manh chiếu =>Đoàn tàu đi qua, phố huyện lại chìm vào bóng tối và sự yên lặng,chỉ còn lại tiếng chó cắn,tiếng trống cầm canh-> Trở lại cuộc sống tẻ nhạt như lúc ban đầu vốn có của nó. Tâm trạng của Liên sau khi tàu đi * Tâm trạng của Liên qua như thế nào? -Cảm nhận chuyến tàu đêm nay không đông và cũng kém sáng hơn -Lặng theo mơ tưởng, tiếc nuối. Hình ảnh chiếc đèn con lặp mấy lần, -Thấy mình sống giữa bao nhiêu sự xa xôi không biết có ý nghĩa gì? như chiếc đèn con của chị Tí chỉ chiếu sáng 1 vùng Cả thế giới phố huyện trong mắt đất nhỏ -> Chi tiết giàu sức ám ảnh được nhắc lại Liên giờ thu lại trong ngọn đèn con nhiều lần và trở thành biểu tượng cho những kiếp nơi hàng nước chị Tí, nó nhỏ bé người sống nhỏ nhoi,lay lắt dưới xã hội cũ nhưng đầy ám ảnh. * Ý nghĩa hình ảnh đoàn tàu Nêu ý nghĩa biểu tượng của chuyến + Biểu tưởng của thế giới đáng sống: sự giàu sang, tàu đêm? rực rỡ ánh sáng, niềm vui > đoàn tàu còn là khát vọng + Theo trình tự thời gian từ xa đến vươn tới ánh sáng, vượt qua cuộc sống tù túng, quẩn gần quanh, không cam chịu một cuộc sống tầm thường tẻ + Bằng nhiều giác quan: thính giác, nhạt thị giác =>Qua truyên ngắn nhà văn muốn gửi tới thông + Bằng sự đối lập tương phản điệp: Đừng sống tẻ nhạt, hãy vươn lên với hi vọng và tương lai tươi sáng ở phía trước. Qua truyện ngắn Thạch Lam muốn III. Tổng kết gửi tới người đọc thông điệp: 1. Nội dung - Giá trị hiện thực - Tiếng nói xót thương đối với + Bức tranh thiên nhiên đẹp, buồn. những kiếp người nghèo đói cơ cực, + Bức tranh cuộc sống nghèo, đơn điệu. sống quẩn quanh bế tắc, không ánh - Giá trị nhân đạo sáng, không tương lai, cuộc sống + Cảm thông, xót thương. như cát bụi ở phố huyện nghèo trước + Đánh thức và trân trọng những ước mơ. cách mạng tháng Tám. 2. Nghệ thuật Qua những cuộc đời đó Thạch Lam - Cốt truyện đơn giản, theo trình tự thời gian. làm sống dậy những số phận của - Bút pháp tương phản đối lập.
4. một thời, họ không hẳn là những - Miêu tả sinh động những biến đổi tinh tế của cảnh kiếp người bị áp bức bóc lột, nhưng vật và tâm trạng của con người. từ cuộc đời họ Thạch Lam gợi cho - Ngôn ngữ giàu hình ảnh, tượng trưng. người đọc sự thương cảm, sự trân - Giọng điệu thủ thỉ, thấm đượm chất thơ chất trữ trọng ước mong vươn tới cuộc sống tình sâu sắc tốt đẹp hơn của họ. GV củng cố bài qua sơ đồ Hoạt động III: Thực hành HS làm tại lớp HS trả lời những câu hỏi trắc nghiệm GV trình chiếu Hoạt động IV: Vận dụng – mở HS làm ở nhà rộng ( Làm ở nhà) Bài 1: Nhân vật nào trong truyện “Hai đứa trẻ ” để lại cho em nhiều ấn tượng nhất? Tại sao? Bài 2: Từ truyện “Hai đứa trẻ” em học tập được điều gì trong cách sống khi không may rơi vào hoàn cảnh khó khăn, bế tắc ? D. CỦNG CỐ - Nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. - ý nghĩa chuyến tàu đêm đi qua phố huyện E.HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI MỚI: TIẾT 34 Soạn bài Ngữ cảnh theo hệ thống câu hỏi trong SGK PHÊ DUYỆT (TTCM) Rút kinh nghiệm giờ dạy: